Arquitecturas da infancia.
Escenarios e teatros na construcción social da infancia
Ramón Area Carracedo / Luís Vila
O estudo do actual concepto de infancia a través dos espazos de desenvolvemento e acción dos máis cativos é o obxectivo de Arquitecturas da infancia. Escenarios e teatros na construción social da infancia, que nos presentan os psiquiatras Ramón Area Carracedo e Luís Vila Pillado e que vén de publicar a editorial Laiovento. A obra, que parte da pregunta sobre o papel dos nenos e nenas de hoxe en día como suxeitos e cidadáns, pretende amosar como o concepto de infancia non é senón un construto teórico e que, polo tanto, depende do momento histórico e social no que se analice. Este feito amósase crucial se temos en conta a profesión dos autores á hora de determinar as fronteiras entre o que é considerado normalidade ou anormalidade na nenez e de aí a división entre nenos sans e doentes.
Arquitecturas da infancia é unha obra multidisciplinar, que se abre camiño entre as consideracións da psiquiatría, as reflexións filosóficas, as análises históricas e historiográficas e as aportacións da demografía, a xeografía, a psicoloxía e como non a socioloxía. Todo isto ás consideracións sobre o método científico e os seus conceptos paradigmáticos. Neste sentido o resultado é unha interesante análise, seria e completa que se sitúa moito máis aló das simplificacións sobre o tema. O noso concepto de infancia enraízase nas consideracións dos ilustrados. Estes converteron os nenos en alumnos ao insistir na importancia da escolarización e fixérono convencidos de que o progreso da sociedade dependía da formación de boas persoas e bos cidadáns. Co paso do tempo fóronse unindo ideas como a abolición do traballo infantil e un especial tratamento da lei aos menores. A postmodernidade deu unha volta e pasou a incidir na especial vulnerabilidade do neno ao mesmo tempo que se acurtaba a infancia e se alongaba a adolescencia. O resultado, uns cativos socializados na sociedade de consumo, abertos ás novas tecnoloxías e cunha modificación clara dos seus espazos de acción: as rúas, que noutrora foran o principal lugar de desenvolvemento e xogo, pasan a seren agora espazos prohibidos e novos escenarios como o parque infantil e o centro comercial se abren camiño. É aquí cando xorde o concepto de arquitectura, como xeito de destacar a importancia da sociedade e a cultura na nosa xeografía: a distribución das escolas, das zonas destinadas ó xogo na cidade e no fogar, etc… Doutra banda, se o onde é importante, tamén o é o como esta acción se realiza, achegándonos entón ó que os autores denominan os teatros da infancia. Unha e outros, elementos a ter en conta á hora de entender as enfermidades que presentan os nenos e nenas actuais.
